JAAR PLAN 2025-2026
IN HOUDS OPGAV
S VE Inleiding 4 Positie van de mbo-student 6 Financiële positie 7 Internationale positie 7 Maatschappelijke positie 8 Stages 10 Stagediscriminatie en stagemisbruik 11 Stagebegeleiding 12 Welzijn 13 Sociale veiligheid 13 Onderwijs voor iedereen 14 Passend onderwijs 16 Toekomst van het onderwijs 18 Flexibilisering 18 Digitalisering en AI 19 Loopbaanbegeleiding 20 JOBmbo voor iedereen 22 INHOUDSOPGAVE
4 BESTUUR 2025-2026 DAYAN MANGAL Algemeen bestuurslid LOTTE AARTSE Secretaris GIAN SAKOETOE Vice voorzitter MAURITS BRUS Voorzitter SALIH ERDAL Penningmeester maurits@ jobmbo.nl gian@ jobmbo.nl lotte@ jobmbo.nl dayan@ jobmbo.nl salih@ jobmbo.nl
5 INLEIDING Beste lezer, Voor je ligt het jaarplan 2025–2026. Als bestuur hebben wij de afgelopen tijd hard aan dit jaarplan gewerkt. Vanuit verschillende hoeken hebben we input gekregen, vooral van mbo-studenten zelf. Die feedback hebben we zoveel mogelijk verwerkt in dit plan. Mede dankzij het Maandelijkse Overleg (MO) en de gesprekken die we hebben gevoerd konden we goed ophalen wat er volgens studenten speelt en beter kan in het mbo. En dat is belangrijk, want dit jaarplan gaat over ons als studenten. We hebben dit jaarplan geschreven op basis van hoe de wereld nú is. Die wereld kan echter snel veranderen. Dat betekent dat sommige onderwerpen in dit plan later misschien minder actueel blijken dan ze nu lijken. Toch geloven wij dat het belangrijk is om duidelijke doelen te stellen en te laten zien waar we als bestuur voor staan. Daarom gebruiken we dit jaarplan als richtlijn: een startpunt met concrete acties waarmee we aan de slag gaan. Dit jaar gaat onze focus uit naar deze vijf punten: positie van de mbo-student, stages, welzijn, toekomst van het mbo, en natuurlijk onze vereniging. We houden steeds rekening met politieke en maatschappelijke ontwikkelingen, en sturen bij waar nodig. In dit jaarplan staan al veel doelen, maar we gaan uiteraard nog aan de slag met veel meer zaken! Komend jaar wordt spannend: er staan verkiezingen voor de deur, zowel landelijk als gemeentelijk. En juist tijdens verkiezingen is het extra belangrijk dat de stem van mbo-studenten gehoord wordt. Dit is het moment om te laten zien dat wij er zijn. Dat wij meetellen. En dat wij meepraten. Want als wij onze stem niet laten horen, beslissen anderen over ons. En dat willen we voorkomen. Daar kunnen wij als bestuur niet alleen voor zorgen. Daar hebben we jullie voor nodig: studenten, docenten, beleidsmakers, studentenradenraden, bestuurders, iedereen die zich betrokken voelt bij het mbo. Alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat mbo-studenten zich gehoord en serieus genomen voelen. Wij vinden het super belangrijk om jullie te blijven horen dit jaar! Spoiler alert: We komen dit jaar langs bij jouw studentenraad en organiseren weer allerlei activiteiten en bijeenkomsten. Weet dat je ons ook altijd kunt bereiken via info@jobmbo.nl, via onze socials en door gewoon even te bellen naar: 030 7900 915. Samen tillen wij het mbo naar de volgende stap. Met vriendelijke groet, Namens bestuur 2025-2026, Maurits Brus Voorzitter JOBmbo
6 POSITIE VAN DE MBO-STUDENT FINANCIËLE POSITIE De mbo-student is onmisbaar voor onze samenleving: als toekomstig vakmens, maar óók als volwaardig burger met ambities, talenten en dromen. Toch staan mbo-studenten nog te vaak aan de zijlijn als het gaat om kansen, erkenning en participatie. Zij lopen tegen financiële drempels aan, ervaren ongelijkheid in toegang tot (internationale) stages en zien hun diploma’s niet altijd gelijk gewaardeerd worden met die van andere studenten. Ook worden mbo-studenten nog steeds niet genoeg gehoord in maatschappelijke en politieke vraagstukken en kunnen zij nog steeds niet altijd deelnemen aan het studentenleven. Het is tijd voor verandering. Schulden en financiële zorgen komen helaas vaak voor bij mbo-studenten. Los van een eventuele studieschuld heeft een kwart van de mbo-studenten andere schulden. Veel mbo-studenten zijn daarnaast niet goed op de hoogte van de regelingen waarop ze recht hebben en weten niet altijd wie welke schoolkosten moet betalen. In het afgelopen jaar hebben wij via diverse kanalen aandacht gevraagd voor de financiële positie van de mbo-student. Samen met de MBO Raad hebben we de verschillen in het studiefinancieringsstelsel in kaart gebracht. Hierin benoemen we regelingen die voor mbo-studenten minder voordelig zijn dan voor hbo-/wo-studenten. Ook hebben we de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan het onder de aandacht brengen van financiële regelingen en anti-armoedebeleid op scholen. JOBmbo wil dat de verschillen in studiefinanciering tussen mbo en hbo/wo worden rechtgetrokken. Daarnaast willen we dat de financiële positie van mbo-studenten ook op andere gebieden wordt verbeterd. Wij blijven in de politiek aandacht vragen voor gelijke financiële regelingen. Denk hierbij aan zaken als het recht op de basisbeurs voor minderjarigen, toegang tot aanvullende beurzen en een studentenreisproduct voor bbl-studenten. Daarnaast willen we meer duidelijkheid over schoolkosten en regelingen zodat mbostudenten minder financiële druk ervaren. We blijven dit jaar ook extra aandacht houden voor studenten die onder de armoedegrens leven, als onderdeel van onze visie op anti-armoede beleid. WAAR STAAN WE NU? WAAR WILLEN WE NAAR TOE?
7 INTERNATIONALE POSITIE • Wij blijven pleiten voor gratis leermiddelen voor mbo-studenten en voor het rechttrekken van de verschillen in het studiefinancieringsstelsel. • Samen met OCW en de MBO Raad gaan we aan de slag met het vernieuwen van het servicedocument schoolkosten. Zodra dit document klaar is verspreiden we dit onder studenten en bij studentenraden. • We gaan in gesprek met de MBO Raad over anti-armoedebeleid op scholen. JOBmbo vindt het belangrijk dat elke student een eerlijke kans krijgt om stage te lopen in het buitenland. Uit de JOB-monitor blijkt dat 50% van de studenten stage wil lopen in het buitenland, maar uit onderzoek van Nuffic blijkt dat maar 8% op dit moment deze kans krijgt. JOBmbo vindt dat veel te weinig en vindt dat elke student de kans zou moeten krijgen om stage te lopen in het buitenland. We merken dat dit lastig is doordat veel studenten niet weten waar ze zouden moeten beginnen om een internationale stage te regelen. Daarnaast zijn er geen afspraken gemaakt over wederzijdse erkenning van mbo-diploma’s tussen landen, wat wel het geval is voor hbo- en wo-diploma’s. We vinden dat dat ook voor het mbo zou moeten. De afgelopen jaren hebben we voor deze onderwerpen aandacht gevraagd met position papers en in gesprekken met Europarlementariërs. WAAR STAAN WE NU? WAT GAAT JOB MBO DOEN? Wederzijdse erkenning betekent dat jouw Nederlandse diploma in andere landen dezelfde waarde heeft als hier. Daardoor kun je gemakkelijk aan het werk in een ander land, of studeren in het buitenland. Hetzelfde geldt voor buitenlandse diploma’s in Nederland. Een position paper is een document waarin je als organisatie je standpunten uitlegt en daarmee anderen probeert te informeren en te overtuigen.
8 JOBmbo wil dat alle studenten stage kunnen lopen in het buitenland als zij dat willen. En dat mbostudenten evenveel kansen krijgen voor internationale stages als hbo- en wo-studenten. Om dit te bereiken vinden we dat er heldere afspraken moeten worden gemaakt tussen landen over wederzijdse erkenning van mbo-diploma’s en vakken, zodat onderwijs volgen in het buitenland makkelijker wordt. Hierbij kunnen goede voorbeelden, zoals projecten rondom wederzijdse erkenning die in de grensregio’s van Nederland en Duitsland gedaan worden, een belangrijke rol spelen. Daarnaast willen we zorgen dat studenten goed geïnformeerd worden over hoe zij een internationale stage kunnen regelen, bijvoorbeeld over kosten en huisvesting. We willen met studenten in gesprek over obstakels die zij hierbij ervaren. Ondanks dat er de afgelopen jaren veel goede stappen zijn gezet voor een gelijkwaardige positie van mbo-studenten, zoals een inclusiever studentenleven en meer positieve media-aandacht voor het mbo, zijn we er nog lang niet. Mbo-studenten ervaren nog steeds ongelijkheid in hoe er naar hen gekeken wordt en welke kansen ze in het studentenleven en daarbuiten krijgen. Afgelopen jaar heeft JOBmbo scholen en studenten gestimuleerd om een studievereniging op te zetten aan de hand van een keuzedeel. Daarnaast hebben we afspraken gemaakt met organisaties die zich bezighouden met huisvesting en onderwijs met als doel om de studentenwoningmarkt beter toegankelijk te maken voor mbo-studenten. Tijdens JOB-evenementen hebben we ook ideeën opgehaald over welke activiteiten mbo-studenten leuk vinden om te doen naast hun opleiding. WAAR WILLEN WE NAAR TOE? WAT GAAT JOB MBO DOEN? WAAR STAAN WE NU? MAATSCHAPPELIJKE POSITIE • We zoeken actief contact zoeken met scholen en studentenraden om hen gastlessen over internationale stages aan te bieden. • We blijven samenwerken met organisaties zoals Npuls om ervoor te zorgen dat microcredentials meer gebruikt worden om mbo-vakken te erkennen op Europees niveau tussen scholen, zodat er veel makkelijker uitwisselingen kunnen plaatsvinden op het mbo. • We geven meer aandacht aan het onderwerp wederzijdse erkenning van mbo-diploma’s door samen te werken met de MBO Raad en goede voorbeelden te verspreiden. Microcredentials zijn een soort minidiploma’s of certificaten, waarmee je kunt aantonen dat jij bepaalde kennis en vaardigheden bezit.
9 JOBmbo wil dat mbo-studenten gelijk worden behandeld in de samenleving. Je mag trots zijn als je een mbo-opleiding hebt afgerond, en je moet dezelfde kansen en waardering krijgen als hbo- en wostudenten. Aankomend jaar vinden we het belangrijk dat de stem van mbo-studenten vaker en meer gehoord wordt. Niet alleen op school, maar ook in de politiek, in de gemeente en bij andere organisaties. Wij willen ervoor zorgen dat mbo-studenten worden meegenomen bij belangrijke beslissingen. Daarom willen wij mbo-studenten stimuleren om zelf ook hun mening te geven. Zo voelen mbo-studenten zich meer gehoord en krijgen ze meer waardering in onze maatschappij. Wij willen ons nog meer verdiepen in het studentenleven van mbo-studenten omdat we het belangrijk vinden dat iedereen naast hun studie een leuke tijd moet kunnen hebben. WAT GAAT JOB MBO DOEN? WAAR WILLEN WE NAAR TOE? • We gaan mbo-studenten betrekken bij zowel de landelijke als de gemeentelijke verkiezingen zodat mbo’ers hun politieke stem dit jaar goed kunnen laten horen. Dit doen we bijvoorbeeld door hen goed te informeren via campagnes op de socials en door een JOB-activiteit te organiseren. • We blijven dit jaar werken aan een inclusiever studentenleven, bijvoorbeeld door te controleren of de gemaakte afspraken over studentenhuisvesting worden nagekomen en door studenten en scholen verder te stimuleren om een studievereniging op te richten door meer informatie hierover te verspreiden binnen scholen. • We gaan gemeenten stimuleren om vaker mbo-studenten te betrekken en mee te laten praten/ beslissen door goede voorbeelden actief te verspreiden richting gemeenten. • Inzagerecht en vrijstellingen: studenten moeten hun gemaakte examens (zowel de vragen als de antwoorden) kunnen inzien, net zoals hbo- en wo-studenten dat al jaren kunnen. Daarnaast willen we dat het vrijstellingenbeleid soepeler wordt, zodat studenten vaker recht hebben op een vrijstelling wanneer ze goede kennis en ervaring hebben. Dit maakt het laagdrempeliger om een mbo-studie te gaan volgen. Hoewel dit niet aankomend jaar zal worden geregeld, blijven we gesprekken voeren over het inzagerecht en vrijstellingenbeleid. • Medezeggenschap: we willen dat medezeggenschap in het mbo goed wordt gefaciliteerd, zodat studenten echt invloed hebben op de beslissingen die genomen worden binnen school. We gaan aankomend jaar het servicedocument facilitering studentenraden opnieuw onder de aandacht te brengen van studentenraden en scholen. Ook gaan we gesprekken voeren met studentenraden over hun facilitering. Dit jaar wordt er bovendien een onderzoek uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) naar de facilitering van studentenraden. We zijn nauw betrokken bij dit onderzoek en stimuleren studentenraden om mee te doen. EN NATUURLIJK ZIJN WE NOG BEZIG MET:
10 STAGES Tijdens elke mbo-opleiding moet je verplicht een of meerdere stages lopen. Omdat dit vaak een groot deel van je opleiding is, waarin ook nog eens examens worden afgenomen, is het belangrijk dat dit een positieve ervaring is, waarin je veel kan leren en jezelf positief kunt ontwikkelen. Voor een positieve stage-ervaring is het belangrijk dat er op geen enkel moment stagemisbruik of stagediscriminatie voorkomt. En dat je het als student op een laagdrempelige manier moet kunnen melden als dit onverhoopt toch gebeurt. Daarnaast is goede begeleiding, voldoende informatie vanuit de opleiding en natuurlijk een passende stagevergoeding essentieel voor een geslaagde stage. Er is sprake van stagediscriminatie als je wordt afgewezen voor je stage of op je stage ongelijk wordt behandeld op basis van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, seksuele gerichtheid, burgerlijke staat, handicap of chronische ziekte en/of leeftijd. In het Stagepact is afgesproken dat elke school een laagdrempelig stagemeldpunt heeft om stagediscriminatie te melden. Een school mag zelf kiezen hoe een meldpunt eruit komt te zien; sommige scholen hebben ervoor gekozen om het meldpunt toe te voegen aan de klachtenfaciliteit op hun school. Deze klachtenfaciliteiten, en dus ook de meldpunten, zijn niet toegankelijk en laagdrempelig genoeg. WAAR STAAN WE NU? STAGEDISCRIMINATIE EN STAGEMISBRUIK Er is sprake van stagemisbruik als je als stagiair anders wordt ingezet dan is afgesproken. Bijvoorbeeld wanneer je van het stagebedrijf niet voldoende begeleiding of tijd krijgt om aan je leerdoelen te werken of wanneer de werkzaamheden op je stage niet bij de afgesproken leerdoelen passen.
11 Sinds 2023 is het Stagepact van kracht. Hierin hebben we afgesproken dat elke student een passende stagevergoeding krijgt, dat we de stagebegeleiding gaan verbeteren, dat stagediscriminatie en –misbruik beter wordt aangepakt en dat er genoeg stageplekken beschikbaar zijn voor mbo-studenten. Deze afspraken zijn ondertekend door ons, het ministerie van OCW, de MBO Raad, SBB, VNO-NCW en nog veel meer organisaties. Met als gevolg dat studenten niet weten hoe, en waar, ze een melding kunnen maken. Dit blijkt dit ook uit de JOB-monitor: 73% van de studenten geeft aan dat ze niet weten waar ze kunnen melden dat ze stagediscriminatie hebben meegemaakt. Bovendien weten we dat studenten ook niet altijd een melding durven te maken, bijvoorbeeld uit angst om hun stageplek kwijt te raken. We horen soms zelfs signalen dat scholen het afraden om stagediscriminatie te melden. Wij vinden dat het meldpunt altijd toegankelijk en makkelijk te vinden moet zijn voor alle studenten, dat het duidelijk is wanneer studenten een melding kunnen maken, en dat er aan het maken van een melding geen gevolgen vast zitten, zoals het verliezen van een stageplek. Bovendien moeten scholen studenten goed begeleiden bij het maken van een melding, en bij vervolgstappen, bijvoorbeeld als een student wil overstappen naar een ander leerbedrijf. Daarnaast vinden we dat het meldpunt breder moet worden ingericht dan voor alleen stagediscriminatie. Studenten maken ook stagemisbruik of andere misstanden mee. Om studenten te informeren dat er een stagemeldpunt is zijn we bezig met het ontwerpen van een routekaart. Hiermee proberen we studenten te stimuleren om een melding te maken op school en daarnaast laten we ze zien hoe ze dat kunnen aanpakken. We vinden het daarbij belangrijk dat we scholen ook stimuleren om studenten (beter) te informeren over stagemisbruik en stagediscriminatie. WAAR WILLEN WE NAAR TOE? Een routekaart laat zien welke stappen je kunt nemen om tot een bepaald doel te komen. In dit geval het melden van stagemisbruik of stagediscriminatie. WAT GAAT JOBMBO DOEN? • Samen met het ministerie van OCW en projectbureau Emma ontwikkelen we een routekaart om studenten te informeren en te stimuleren om stagediscriminatie en stagemisbruik op school te melden. Deze routekaart gaan we op scholen verspreiden en later gaan we hierover met studenten in gesprek. • We gaan in gesprek met studentenraden over het stagemeldpunt. We willen erachter komen hoe dit ingericht is op verschillende scholen, of het toegankelijk en laagdrempelig is en hoe we deze punten kunnen helpen verbeteren.
12 • In een maandelijks overleg (MO) over stages willen we met studenten in gesprek gaan over hoe verschillende scholen stages voorbereiden en begeleiden. Daarnaast willen we inventariseren hoe de stagemeldpunten er nu uit zien. • In samenwerking met de MBO Raad, SBB en VNO-NCW gaan we door middel van gesprekken met studenten en stagebegeleiders op scholen onderzoeken wat ervoor zorgt dat studenten hun stagebegeleiding als positief ervaren. Met de informatie die we ophalen willen we succesfactoren in kaart brengen. Dit gaan we samenvoegen en verspreiden richting de scholen. Uit de laatste versies van de JOB-monitor blijkt steeds weer dat studenten hun stagebegeleiding negatief beoordelen. Daarom is in het Stagepact afgesproken dat er tijdens elke stage drie contactmomenten moeten zijn tussen de student, het leerbedrijf en school. Daarvan moet er minstens één fysiek zijn. Uit de laatste cijfers blijkt nu dat maar 15% van de stagiairs drie contactmomenten heeft gehad. Naast dat wij dit erg weinig vinden, blijkt het ook dat deze studenten niet positiever zijn over hun stage dan de studenten die minder contactmomenten hebben gehad. Voor ons een signaal dat we moeten onderzoeken hoe de stagebegeleiding op een andere manier kan worden verbeterd. Studenten geven ook aan dat ze, voordat hun stage begint, niet genoeg informatie hebben gekregen. Dit kan dan gaan over bijvoorbeeld examinerende opdrachten, wat er van je wordt verwacht, maar ook over het stagemeldpunt. Voordat de stage begint moeten studenten worden voorbereid op wat ze kunnen verwachten van hun leerbedrijf en stagebegeleider en wat er van hen wordt verwacht. Daarnaast zouden ze ook beter begeleid moeten worden tijdens de stageperiode. Zo weet de student beter bijsturen op verwachtingen en met iemand in contact komen als die problemen ervaart tijdens de stageperiode. Hiervoor is het ook belangrijk dat stagebegeleiders beter weten wat het stagemeldpunt is en wanneer studenten hier een melding kunnen maken (zie vorig actiepunt). WAAR STAAN WE NU? WAAR WILLEN WE NAAR TOE? WAT GAAT JOBMBO DOEN? STAGEBEGELEIDING EN NATUURLIJK ZIJN WE NOG BEZIG MET: • Stagevergoedingen: dit was afgelopen jaar een groot onderwerp, waar veel verschillende acties voor zijn gevoerd. Dit jaar wordt het vooral lobbyen, met als belangrijkste aanknopingspunten de Tweede Kamerverkiezingen en de gemeenteraadsverkiezingen. Daarnaast blijven we een verplichte stagevergoeding ook aankaarten in onze bestuurlijk overleggen.
13 WELZIJN Je goed voelen is een voorwaarde voor studenten om zich te kunnen ontwikkelen. JOBmbo vindt het belangrijk dat er met studenten wordt gekeken naar waar zij behoefte aan hebben om zich goed te kunnen voelen en dat elke student zichzelf kan zijn op school. Voor het welzijn van studenten is een sociaal veilig schoolklimaat van groot belang. De school moet een plek zijn waar voor iedereen een plek is, iedereen zich veilig voelt en studenten de juiste hulp krijgen bij ondersteuningsbehoefte. Uit de JOB-monitor 2024 blijkt dat 21% van de studenten zich niet veilig voelt op school. JOBmbo vindt het belangrijk dat elke student zich comfortabel voelt om zichzelf te zijn en zich kan ontwikkelen in een fijne omgeving. Het i belangrijk dat studenten weten bij wie zij terechtkunnen als zij zich onveilig voelen, maar uit de JOB-monitor blijkt dat 38% van de studenten dit (nog) niet weet. In de afgelopen jaren hebben we hier onder andere aandacht aan besteed door ons aan te sluiten bij de coalitie Eén tegen eenzaamheid en bij het Studentenpact tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast hebben we meegedacht en meegedaan met projecten die zich richten op het verbeteren van het welzijn van studenten, hebben we behoeften rondom seksuele en relationele vorming verzameld en zijn we nagegaan welke mbo-instellingen een GSA’s hebben. We willen dat elke student zich goed kan ontwikkelen in een sociaal veilige omgeving waar de student volledig zichzelf kan zijn zonder angst voor pesterijen, intimidatie, discriminatie en ander ongewenst gedrag. Om dat te bereiken blijven we ons dit jaar inzetten voor meer veiligheid op school en een betere informatievoorziening voor studenten die hulp zoeken. Het is namelijk belangrijk dat studenten weten waar ze terechtkunnen op het moment dat ze zich niet veilig voelen. Ook vinden we dat scholen de studentenraden moeten betrekken bij het maken van plannen rondom sociale veiligheid. WAAR STAAN WE NU? WAAR WILLEN WE NAAR TOE? SOCIALE VEILIGHEID GSA staat voor Gender & Sexuality Alliance en is een groep die zich inzet voor een veilige en inclusieve omgeving voor alle studenten, met extra aandacht voor gender en seksualiteit.
14 Helaas krijgen nog steeds niet alle studenten dezelfde kansen en mogelijkheden. Er zijn veel kwetsbare groepen waar minder rekening mee wordt gehouden, en dat kan schadelijk zijn voor de ontwikkeling van deze studenten. Het is belangrijk dat onderwijs inclusief is, zodat studenten hun talenten optimaal kunnen ontplooien. De afgelopen jaren zijn er vanuit JOBmbo verschillende focuspunten gekozen in het jaarplan als het gaat om kwetsbare groepen studenten. Zo hebben we twee jaar geleden vooral aandacht besteed aan studenten met een vluchtachtergrond en studenten die Nederlands als tweede taal hebben. Vorig jaar lag de focus vooral op seksuele diversiteit en mentaal welzijn. WAAR STAAN WE NU? WAT GAAT JOBMBO DOEN? ONDERWIJS VOOR IEDEREEN Seksuele diversiteit gaat over alle verschillende vormen waarmee mensen uiting geven aan hun seksualiteit. Een veelgebruikte afkorting voor alle verschillende vormen is LHBTIQA+ • In de JOB-monitor 2026 besteden we aandacht aan sociale veiligheid op school en gaan we met studenten(raden) in gesprek over deze resultaten. • We zijn betrokken bij de ontwikkeling van de Wet Zorgplicht Sociale Veiligheid. We gaan studenten over deze wet informeren zodra deze zal worden uitgevoerd. • Ook zijn we dit jaar betrokken bij de stappen die de regeringscommissaris gaat nemen om seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld bij studenten tegen te gaan. Een regeringscommissaris is een door de regering aangewezen deskundige voor een bepaald project. Voor het studentenpact is dit Mariëtte Hamer.
15 Wij vinden het belangrijk dat onderwijs - en het beleid daarover - niet algemeen is, maar dat er juist rekening wordt gehouden met kwetsbare studenten. Door daar specifiek aandacht aan te besteden is het onderwijs echt voor iedereen. Dit jaar hebben we bij onze werkzaamheden weer aandacht voor verschillende kwetsbare groepen. De onderwerpen waar we dit jaar extra mee bezig zullen zijn, zijn gendergelijkheid en emancipatie van vrouwen en LHBTIQA+-personen. Dit zijn groepen die vaak worden vergeten en waar veel onwetendheid over is. Veel mensen zijn zich nog niet bewust van de problemen, uitdagingen en vooroordelen waar deze studenten mee te maken krijgen. WAAR WILLEN WE NAAR TOE? Gendergelijkheid betekent het gelijk behandelen van mensen, waarbij het niet uitmaakt wat voor geslacht iemand heeft, hoe iemand zich identificeert of wat iemands seksuele geaardheid is. Emancipatie is het streven naar een gelijke positie in de samenleving. Voorbeelden hiervan zijn vrouwenemancipatie en LHBTIQA+- emancipatie. WAT GAAT JOBMBO DOEN? • We gaan verhalen en ervaringen van studenten verzamelen en naar buiten brengen voor meer bewustwording over gendergelijkheid en emancipatie in het beroepsonderwijs. • Op Paarse Vrijdag besteden we samen met COC Nederland aandacht aan diversiteit. We brengen een stappenplan naar buiten over hoe je als student kan participeren als het gaat om inclusiviteit op school.
16 WAAR WILLEN WE NAAR TOE? Een toolkit is een informatie- pakket. De toolkit stilteruimtes bestaat bijvoorbeeld uit een stappenplan, een lijst met argumenten en een voorbeeldbrief. Zo hebben studenten meerdere hulpmiddelen op één plek. De verbeter- agenda passend onderwijs is een groot actieplan om passend onderwijs in het mbo te verbeteren. Informatie- voorziening gaat over de manier waarop je ergens informatie over krijgt. Bijvoorbeeld via een website, een folder of een brief. JOBmbo krijgt regelmatig klachten van studenten met een ondersteuningsbehoefte dat zij niet goed weten op welke aanpassingen zij recht hebben. Daarbij geven studenten aan dat het niet duidelijk staat vermeld op de website van een school. Hier willen we verandering in brengen. We zijn als JOBmbo actief betrokken geweest bij de verbeteragenda passend onderwijs mbo van het ministerie van OCW. We waren gesprekspartner in verschillende werkgroepen. Vanuit een van deze werkgroepen zijn we bezig om de handreiking passend onderwijs voor mbo-scholen aan te passen naar een studentenversie. Daarnaast zien we dat er op veel scholen geen stilteruimtes aanwezig zijn. We hebben daarom afgelopen jaar een toolkit stilteruimtes gemaakt in samenwerking met andere studentenorganisaties. De toolkit hebben we gedeeld met studentenraden. De toolkit kan gebruikt worden om met het College van Bestuur (CvB) in gesprek te gaan. We blijven het belangrijk vinden dat studenten een stilteruimte hebben om bijvoorbeeld te kunnen ontprikkelen en medicatie toe te dienen. WAAR STAAN WE NU? PASSEND ONDERWIJS JOBmbo wil dat studeren voor alle studenten mogelijk is, ook wanneer een student aanpassingen nodig heeft om dit mogelijk te maken. We willen dat er zichtbare en toegankelijke informatievoorziening is voor studenten met een ondersteuningsbehoefte, zodat zij weten waar zij recht op hebben. Ook blijven we het belangrijk vinden dat er op scholen een stilteruimte aanwezig is. Daarom willen we dat studentenraden goed geïnformeerd zijn over hoe zij het gesprek kunnen aangaan met hun CvB over stilteruimtes. Een handreiking is een document met informatie en richtlijnen. De handreiking passend onderwijs is een document met informatie en regels die handig zijn voor studenten die aanpassingen nodig hebben tijdens hun opleiding.
17 WAT GAAT JOBMBO DOEN? • We gaan een studentenversie van de handreiking passend onderwijs maken en we maken een video met de inhoud van de handreiking passend onderwijs speciaal voor studenten. Samen met de MBO Raad en het ministerie van OCW proberen we de video zo breed mogelijk te verspreiden. • We blijven actief betrokken bij de verbeteragenda passend onderwijs en blijven aankaarten dat de informatievoorziening voor studenten moet worden verbeterd. • We willen bij studentenraden navragen of de toolkit bij iedereen bekend is en of het voldoende helpt in het aangaan van het gesprek met het CvB. Dit willen doen tijdens de trainingen van JOBmbo voor studentenraden. EN NATUURLIJK ZIJN WE NOG BEZIG MET: • We blijven aandacht besteden aan studenten met een vluchtachtergrond en studenten met Nederlands als tweede taal. En we blijven betrokken bij afspraken rondom recht op onderwijs voor (18+) studenten zonder verblijfstatus. We steunen initiatieven hiervoor en blijven hierover meepraten. • Met de KopZorgenRaad blijft JOBmbo met andere jongerenorganisaties zoals LAKS, ISO, LSVb en Door het Geluid samenwerken aan een gezamenlijke aanpak rondom welzijn. • Via verschillende kanalen blijven we aandacht besteden aan prestatiedruk. • Vanuit de Veerkrachtcoalitie ondersteunen we zowel landelijke als lokale initiatieven die zich richten op studentenwelzijn. • Dit jaar letten we extra op de toegankelijkheid van onze eigen informatie. We zorgen dat we informatie op verschillende manieren overbrengen, zodat het voor meer mensen bereikbaar is. Een voorbeeld hiervan is dit jaarplan, waar we een korte versie van zullen uitbrengen. De Veerkrachtcoalitie is een netwerk van onderwijs- instellingen, gemeenten en studentenorganisaties dat zich inzet voor een gezamenlijke aanpak rond de mentale gezondheid van studenten. De KopZorgenRaad is een raad die bestaat uit jongerenorganisaties en advies geeft aan het kabinet als het gaat over het welzijn van jongeren, bijvoorbeeld via een brief toen het debat over mentale gezondheid van scholieren en studenten plaatsvond.
18 TOEKOMST VAN HET ONDERWIJS Er zijn verschillende actuele thema’s die bijdragen aan veranderingen binnen het onderwijs in het mbo. Denk hierbij aan de snelle veranderingen rondom digitalisering en AI, de inrichting van de loopbaanbegeleiding en flexibilisering. AI zal in de toekomst steeds meer gebruikt worden ook in het onderwijs, en flexibilisering zal steeds meer een rol gaan spelen in het mbo. Op het gebied van loopbaanbegeleiding is volgens mbo-studenten nog veel te winnen. Studenten hebben tijdens een MO van JOBmbo en Npuls aangegeven meer behoefte te hebben aan het zelf inrichten van hun opleiding. Ze zouden meer willen kunnen verbreden, verdiepen, verlengen en versnellen. JOBmbo is het afgelopen jaar druk bezig geweest met het verdiepen in het thema flexibilisering. We zijn gesprekspartner bij Npuls en hebben daar maandelijkse koersoverleggen over dit thema. In samenwerking met het ministerie van OCW wordt er gekeken naar hoe flexibilisering in de praktijk zou kunnen werken. De visie die we over toekomstgericht onderwijs en flexibilisering hebben geschreven, hebben we gedeeld met verschillende partijen, zoals de minister van OCW en de MBO Raad, zodat zij het studentenperspectief kunnen meenemen in hun plannen en ideeën. WAAR STAAN WE NU? FLEXIBILISERING Flexibilisering houdt kort gezegd in dat studenten steeds meer de leiding en mogelijkheden krijgen in het verbreden, verdiepen, verlengen en versnellen binnen hun opleiding. Dat biedt de mogelijkheid om opleidingen steeds meer aan te laten sluiten bij wat studenten willen leren. Npuls is een samenwerkings- programma van het mbo, hbo en wo samen met SURF (ICT-coöperatie). Het wordt gefinancierd door het Nationaal Groeifonds. Npuls houdt zich bezig met onder andere de organisatie van onderwijs en digitalisering binnen het onderwijs.
19 WAAR WILLEN WE NAAR TOE? We vinden het belangrijk dat opleidingen zo goed mogelijk aansluiten bij de behoeften van de student. Daar hoort ook bij dat we willen voorkomen dat student vakken moeten herhalen die zij al behaald hebben (bij een andere onderwijsinstelling of tijdens een andere opleiding). We denken dat een waarderingssysteem zoals microcredentials (een erkenning per behaald vak) hierbij kan helpen. De kloof tussen mbo, hbo en wo kan bovendien kleiner worden gemaakt met het inzetten van microcredential. Daarnaast denken we dat flexibilisering met behulp van microcredentials bijdraagt aan de waardering van het mbo-diploma binnen de EU. We realiseren ons dat dit doelen zijn die tijd nodig hebben om doorgevoerd te kunnen worden, maar dat neemt niet weg dat we hier al actief mee aan de slag zijn. Door aan te sluiten bij koersoverleggen, bijeenkomsten en gesprekken om het studentenperspectief en de behoeften van de studenten te blijven benoemen, werken we samen met Npuls en het ministerie van OCW aan de verdere flexibilisering in het onderwijs. WAT GAAT JOBMBO DOEN? • We gaan onze visie op toekomstgericht onderwijs toelichten aan het ministerie van OCW, de MBO Raad en Npuls, en kijken hoe we samen kunnen werken op dit thema. • We gaan mbo-studenten informeren over de ontwikkelingen rondom flexibilisering en we zullen hen betrekken bij gesprekken over dit thema, zodat hun mening wordt meegenomen in alle ontwikkelingen. • We gaan onderzoeken hoe microcredentials zouden kunnen bijdragen aan het vrijstellingenbeleid en gaan er ook voor pleiten dat microcredentials kunnen worden ingezet om vrijstellingen te krijgen. Digitalisering en (Generatieve) AI spelen een steeds grotere rol binnen het onderwijs. Toch is het voor veel mbo-studenten nog onduidelijk wat AI precies is, wat ermee mag, en wie er binnen de school verantwoordelijk is voor het gebruik ervan. Studenten merken ook dat docenten vaak niet goed weten hoe zij AI in hun lessen moeten gebruiken of ermee om moeten gaan. Daarnaast weten studenten vaak niet wat er gebeurt met hun gegevens/studiedata. WAAR STAAN WE NU? DIGITALISERING Digitalisering betekent het toenemende gebruik van digitale technologieën binnen school. Denk aan het studentenportaal, online boeken, online lessen volgen, digitaal huiswerk inleveren, of werken met leerapps. Generatieve AI is technologie die gebruikt maakt van ‘machine learning’. Dat betekent dat het data verzamelt en gebruikmaakt van deze data om bijvoorbeeld teksten te schrijven, vragen te beantwoorden, plaatjes te herkennen en nog veel meer.
20 WAT GAAT JOBMBO DOEN? • Door tijdens de basistraining en verschillende evenementen van JOBmbo met studentenraden in gesprek te gaan over (generatieve) AI binnen hun school kunnen we achterhalen wat de behoeften en vragen van studenten rondom dit thema zijn. Aan de hand daarvan willen we kijken naar de mogelijkheden om (in samenwerking met betrokken organisaties) een toolkit/folder/stappenplan over AI te ontwikkelen voor mbo-studenten. • In de JOB-monitor 2026 besteden we aandacht aan digitale vaardigheden en AI om de mening en ervaring van studenten breed op te halen. Dit sluit aan bij het bovenstaande actiepunt. Deze informatie zullen we ook gebruiken om de behoefte van studenten rondom digitalisering en AI te verzamelen. • We blijven samenwerken met partijen zoals Npuls om de digitalisering in het mbo kritisch te volgen en de stem van mbo-studenten hierin te vertegenwoordigen. WAAR WILLEN WE NAAR TOE? JOBmbo wil dat er binnen elke mbo-instellingen duidelijke richtlijnen komen over het gebruik van AI en studiedata. Studenten moeten weten wat AI is, wat wel en niet mag binnen hun opleiding, leren over de voor- en nadelen (ethische vraagstukken) die verbonden zijn aan gebruik van AI en weten waar ze terechtkunnen met hun vragen. Dit geldt zowel voor vragen over het gebruik van AI als over het gebruik van hun studiedata. In het Referentiekader AI & Studiedata, waarover we mee hebben gepraat en waarop we feedback hebben gegeven, staat dit ook beschreven. We willen daarnaast dat iedereen toegang heeft tot dezelfde AI-tools binnen een opleiding, om kansenongelijkheid te voorkomen. Hier moet rekening mee worden gehouden in het beleid van scholen rondom AI. Ook moet er transparantie zijn over de AI-systemen die door school gebruikt worden, zoals bij het nakijken van toetsen en het berekenen van studiesucces. Wij vinden dat het risico op vooroordelen (bias) hierin serieus moet worden genomen en we willen dat hier duidelijke regelgeving over komt. Ook willen we dat hier toezicht op wordt gehouden en dat studenten(raden) de mogelijkheid moeten krijgen om hierover mee te praten. In de aankomende JOB-monitor zal er ook aandacht besteed worden aan AI en we willen hierover in gesprek met studentenraden. WAAR STAAN WE NU? LOOPBAANBEGELEIDING Veel studenten geven aan ontevreden te zijn over LOB. Dit blijkt ook uit de JOB-monitor van 2024: hierin geeft maar 34% van de studenten aan positief te zijn over LOB vanuit school, en is maar 32% van de studenten tevreden over de hulp vanuit school bij het kiezen van je loopbaan na de opleiding. Daarnaast horen we dat er veel verschil zit in de inhoud van deze lessen, vooral tussen verschillende scholen.
21 En tijdens ons MO over dit jaarplan gaven meerdere leden aan ontevreden te zijn over LOB en/of hun studieloopbaanbegeleider (slb’er). Vaak krijgen docenten de rol van slb’er als extra taak bovenop hun normale lessen. Hierdoor hebben zij ook te maken met een hoge werkdruk en hebben ze vaak niet genoeg tijd voor elke student. Terwijl loopbaanbegeleiding wel heel belangrijk is: als studenten niet goed begeleid worden kan dit uiteindelijk zelfs leiden tot vroegtijdig schoolverlaters (vsv), die het risico lopen om kwetsbaarder te zijn in de samenleving en op de arbeidsmarkt. De problemen rondom loopbaanbegeleiding zijn al langere tijd bekend. De afgelopen jaren zijn wel al plannen gemaakt, zoals de ambitieagenda LOB, maar tot nu toe heeft dit helaas nog niet tot grote verbeteringen geleid. WAAR WILLEN WE NAAR TOE? Wij vinden het belangrijk dat studenten tevreden zijn over hun loopbaanbegeleiding, en de lessen hierover. Daarnaast willen we dat studenten beter worden begeleid in hun opleidingskeuze en vervolgstappen na hun opleiding. Daarom zouden we duidelijk willen krijgen wat de behoeftes van studenten zijn. Dit gaat dan over hun studieloopbaanbegeleider en de lessen LOB. Hierin willen we vooral focussen op wat wel werkt, en niet alleen wat niet werkt. WAT GAAT JOBMBO DOEN? • We verzamelen voorbeelden van studenten die hun loopbaanbegeleiding een positieve beoordeling geven. Deze voorbeelden bundelen en verspreiden we, zodat scholen en slb’ers van deze voorbeelden gebruik kunnen maken. EN NATUURLIJK ZIJN WE NOG BEZIG MET: • Arbeidsmarktpact: het ministerie van OCW wil in een pact afspraken maken over hoe het opleidingsaanbod beter kan aansluiten op de arbeidsmarkt. Hierin komen ook de opleidingskeuze en de loopbaanbegeleiding aan bod. In gesprekken over dit pact vertegenwoordigen wij de stem van de student.
22 JOBMBO VOOR IEDEREEN JOBmbo is een vereniging waar bijna alle studentenraden van mbo-instellingen als lid bij aangesloten zijn. Dat is waardevol, want van deze studentenraden horen we wat er speelt op de scholen, waardoor wij mbo-studenten goed kunnen vertegenwoordigen. Om goed in contact te staan met de leden heeft JOBmbo bijvoorbeeld een adviesraad en houden we op allerlei manieren contact met leden. We vertegenwoordigen alle mbo-studenten in Nederland door elke dag op te komen voor hun belangen. We zorgen ervoor dat studenten weten wat hun rechten en plichten zijn en dat hun wensen en ideeën serieus worden genomen door de scholen en de politiek. ADVIESRAAD Sinds een aantal jaar heeft JOBmbo een adviesraad die het bestuur ongevraagd en gevraagd advies geeft. We hebben gemerkt dat de adviesraad de afgelopen jaren steeds anders werd ingezet, waardoor de adviesraad niet goed genoeg werd gebruikt. LEDENCONTACT JOBmbo is niets zonder de vereniging. Wij merkten de afgelopen jaren dat het een uitdaging kan zijn om met alle studentenraden in contact te komen. Niet iedere studentenraad komt naar een activiteit van ons of is aanwezig bij een ALV. Vorig jaar heeft het bestuur ingezet op een positieve sfeer en cultuur binnen de vereniging en al op de ALV kenbaar gemaakt dat ons bestuur alle studentenraden wil betrekken bij de vereniging door middel van studentenraadbezoeken. BEKENDHEID Nog lang niet alle mbo-studenten weten wat JOBmbo precies is en wat we voor hen kunnen betekenen. Dat is jammer, want we willen dat we ook hun stem kunnen meenemen in de gesprekken die we voeren. Als studenten weten waarvoor ze bij JOBmbo terechtkunnen, kan het hen ook helpen om te weten wat je rechten en plichten zijn. De afgelopen jaren hebben de besturen zich ingezet om de bekendheid te vergroten, bijvoorbeeld door de JOB-tour te organiseren, gastlessen te geven en de website te vernieuwen. Daarnaast is ingezet op het contact met politieke organisaties en fracties. WAAR STAAN WE NU?
23 WAAR WILLEN WE NAARTOE? ADVIESRAAD De adviesraad moet waardevol zijn voor de vereniging, een duidelijk doel hebben en met adviezen komen waar wij als bestuur weer verder mee kunnen. Adviezen van de adviesraad zorgen ervoor dat het bestuur vanuit meer invalshoeken naar onderwerpen kijkt en worden gebruikt om plannen scherper te maken. Daarom willen we de adviesraad dit jaar opnieuw vormgeven, zodat de adviesraad de komende jaren een goed werkende functie heeft binnen de vereniging. LEDENCONTACT We willen blijven investeren in een vereniging waar leden zich betrokken voelen en waar we goed contact houden met onze achterban. Zo weten we welke problemen er op de scholen spelen en kunnen we samen écht opkomen voor de belangen van mbo-studenten. Aankomend jaar willen bij alle studentenraden op bezoek gaan om met hen te praten over wat er speelt, over hun betrokkenheid bij JOBmbo en over de eventuele uitdagingen in hun werk. Door te werken aan actief ledencontact en het luisteren naar onze achterban, zorgen we ervoor dat de stem van mbo-studenten gehoord blijft. BEKENDHEID JOBmbo moet herkenbaar en zichtbaar zijn voor alle mbo-studenten in Nederland. Studenten moeten zich vertegenwoordigd voelen en weten waar ze terechtkunnen voor vragen of ideeën. We vinden dat de politiek rekening moet houden met de wensen en behoeften van mbo-studenten en die ook serieus moet gaan meenemen. We willen dan ook inzetten op nog meer bekendheid onder de mbo-studenten, en onze zichtbaarheid richting de politiek vergroten en versterken. WAT GAAT JOBMBO DOEN? • We betrekken leden bij de hervorming van de adviesraad door ideeën en behoeftes op te halen. • We schrijven een langetermijnvisie over de adviesraad en herschrijven het huishoudelijk reglement. • We betrekken zoveel mogelijk studentenraden bij JOBmbo door de studentenraden te bezoeken en door ze goed op de hoogte te houden via mail en whatsappgroepen. • We brengen het servicedocument facilitering studentenraden onder de aandacht van de studentenraden, zodat zij zich steeds verder kunnen professionaliseren. • We blijven de gastlessen actief promoten, zodat meer studenten bekend raken met JOBmbo via een gastles. • We zetten in op een groter bereik via sociale media en gaan opnieuw de JOB-tour organiseren. • We bouwen dit jaar nog meer aan ons netwerk van politieke organisaties en fracties en laten richting de verkiezingen de stem van de mbo-student horen.
24 SAMEN TILLEN WIJ HET MBO NAAR DE VOLGENDE STAP! 030 - 7900 915 jobmbo.nl 06 - 83315697 info@jobmbo.nl
www.jobmbo.nlRkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=