Is excellentie in het mbo wel eerlijk?

Opiniestuk geschreven door Nicky Nijhuis

Studenten met een achterstand, leerproblemen of een (leer)beperking worden in het Nederlandse onderwijsstelsel zo goed mogelijk ondersteund om dezelfde resultaten te behalen als die van – door de school gedefinieerde – normale studenten. Zij ontvangen hiervoor bijlessen, ontheffingen, vrijstellingen en alle nodige aandacht, terwijl het restant van de klas, circa 80%, zich moet mengen in de ‘menselijke maat’ discussie omdat zij niet herkend worden. Men kan zich afvragen: is het systeem dan nog wel eerlijk?

Iedere student heeft het recht op kwalitatief goed onderwijs en wetgeving dient dit te verbeteren, niet de student te benadelen; een leus die de afgelopen maanden veel in de politiek is gebruikt. De Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs (JOB) is vanzelfsprekend van mening dat de student in zijn kracht moet worden gezet, net zoals iedere andere organisatie dat ook wel van mening zal zijn. Een student die een leerbeperking heeft verdiend volgens deze uitspraak ook in zijn kracht gezet te worden, aangezien hij of zij een student is. Er wel vanuit gaande dat deze persoon niet geweigerd wordt wegens zijn of haar beperking, want dat komt ook nog wel eens voor..
Heb jij echter geen probleem of achterstand, dan verdien jij het ook om in jouw kracht te worden gezet, maar is hier aan het einde van de dag nog wel voldoende tijd voor?

In de zomer van 2015 hebben bijna alle instellingen een plan ingediend om de excellentie op hun instelling te verbeteren en allerlei unieke concepten bedacht om de student zoveel mogelijk manieren te geven om ‘excellent’ te zijn. Tot de verbazing van vele hielden een veelvoud van de plannen rondom excellentie zich bezig met het nóg beter maken van de ‘goede’ studenten en lieten zij – volgens de roddels – de normale student gewoon zijn/haar dag vervolgen. Logisch uiteraard: waarom zou je 60% van je energie steken in iemand die met moeite van een zesje en acht maakt, als je de helft van de tijd kan steken in iemand die het al snapt, maar de motivatie mist om dat extra plusje achter zijn/haar naam te krijgen. Weliswaar een logische gedachtegang, maar allesbehalve eerlijk. Waarom zou jij, een student die zijn best doet maar waarbij je simpelweg wat moeite met de stof hebt, minder aandacht verdienen om jouw eigen niveau van excellentie te bereiken als iemand die bovengemiddeld presteert en alleen motivatie mist om als ‘excellent’ te worden neergezet? Het enige wat je immers nodig hebt is wat begeleiding en maatwerk, en voilà; je bent zelf excellent.

Doordat de bovenstaande focus in het afgelopen jaar is verlegd van de ‘normale student’ naar ‘de betere student’ – iets dat natuurlijk totaal niets te maken heeft met subsidies en investeringsbudgetten.. – ondervindt de normale student een verschuiving van aandacht binnen zijn klas.
Waar hij namelijk eerst geholpen werd door de (overwerkte) docent, is dat nu nog minder dan voorheen. Aandacht gaat uit naar de ‘excellente’ student en de student met extra ‘behoefden’. Maar waar is die aandacht voor jou; de student die gewoon iedere dag zijn best doet?

De tijd is aangebroken om het onderwijssysteem opnieuw onder de loep te nemen en ons een belangrijke vraag te stellen. Zijn we op zoek naar een onderwijssysteem dat niet discrimineert en iedere student hetzelfde behandeld, of een eerlijk systeem waarbij sommige studenten meer ‘waard’ zijn dan anderen en meer ondersteuning krijgen?

De Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs is opzoek naar mensen die samen met ons deze vraag willen tackelen en op zoek te gaan naar een mogelijk antwoord. Lijkt het jou interessant om het onderwijs vanuit een andere hoek te benaderen en op de zogenaamde eerlijkheid te testen? Stuur dan een bericht naar n.nijhuis@jobmbo.nl en denk mee. Wellicht kunnen wij met elkaar een systeem bedenken waarbij persoonlijke begeleiding en de excellentie van de individuele student centraal staan.