Als je je voor 1 april 2025 aanmeldt, heb je recht op toelating tot de opleiding. De school kan je wel een negatief advies geven, maar daar hoef je niet naar te luisteren! Laat het ons weten als het bij jou mis gaat.
Herkansen en vrijstelling
Wil je een vrijstelling aanvragen voor taal- en rekenvakken? Check dan de infographic hoe het moet en of de uitspraak van je school klopt! Vrijstellingen infographic
Dit kan je vinden in het Onderwijs- en ExamenReglement OER. Meestal heb je recht op één herkansing in hetzelfde schooljaar. De volgende herkansing is vaak gepland in het nieuwe schooljaar.
Centrale examens mag je volgens de wet altijd minimaal één keer herkansen. De school mag meer kansen aanbieden, check daarom altijd bij je docent of in je OER hoe het op jouw school geregeld is.
Als student heb je recht op de eerste herkansing binnen de studietijd die ervoor staat om jouw opleiding af te ronden. Dat betekent dat je geen studievertraging op mag lopen omdat jij de eerste herkansing nog niet hebt gehad. De school moet deze eerste herkansing inplannen voor de datum dat jij afstudeert.
Het centraal examencijfer komt voort uit een mix van opgaven die lees- en luistervaardigheid toetsen. Er kan dus geen apart cijfer gegeven worden. Wel kan je een deelrapportage krijgen van de school. Deze rapportage kan jou dus wel inzicht geven hoe je gescoord hebt op het onderdeel lezen of luisteren. Let op: het feit blijft dat als er een centraal examen Nederlandse taal of Engels herkanst wordt, het hele examen herkanst moet worden. Je kan geen losse onderdelen van het centrale examen herkansen.
Lukt het echt niet om op jouw school te komen om je examen te maken tijdens een ov-staking? Je kunt bij de examencommissie een extra herkansingsmogelijkheid aanvragen.
De examencommissie is verantwoordelijk voor het borgen van de kwaliteit van de toetsen en examens en het afgeven van het diploma. De gegevens van de examencommissie kun je vinden als je inlogt in de schoolomgeving. De procedure van de examencommissie is terug te vinden in het Onderwijs- en ExamenReglement (OER).
De centrale examens Nederlands en Engels kun je inzien op verzoek. Binnen vier weken nadat landelijk de resultaten bekend gemaakt zijn, moet dit zijn aangevraagd bij de examencommissie van je school. Kijk voor meer informatie op de website van Examenblad mbo.
Als je examens van andere vakken wilt inzien kun je dit ook aanvragen bij de examencommissie van jouw school. Let op: studenten op het mbo hebben geen recht op inzage. De school mag dus bepalen of jij je examen wel of niet mag inzien.
Centraal examen:
De examencommissie beslist of je behaalde cijfer voor het vak tot een vrijstelling leidt. Zij mogen alleen een vrijstelling verlenen op grond van een brondocument dat gebaseerd is op de referentieniveaus. In de handreiking ‘Vrijstellingen generieke vakken’ vind je alle informatie over vrijstellingen en de referentieniveaus.
Jouw school heeft het recht om aanvullend beleid op te stellen. Het aanvullende beleid moet in het Onderwijs- en ExamenReglement (OER) van jouw school staan. Stel dat rekenen, Nederlands of Engels heel belangrijk is voor jouw beroep, dan kunnen zij als beleid hebben dat ze voor deze vakken geen vrijstelling geven, omdat zij het belangrijk vinden dat je daaraan werkt tijdens de opleiding. De school kan er ook voor kiezen om alleen vrijstelling te geven voor onderwijs maar niet voor het examen, of het omgekeerde. Ook kan de school een houdbaarheidsdatum hanteren. Het beleid over al deze zaken moet de school goed opschrijven, bijvoorbeeld in de onderwijs- en examenregeling (OER). Aan de regels die zij daar opschrijven, moet de school zich vervolgens wel houden. Dus iedere aanvraag moet hetzelfde worden behandeld, op basis van de wet en het aanvullende schoolbeleid.
Vrijstelling voor een onderdeel van het examen:
Een examen bestaat soms uit verschillende onderdelen. Zo kan je in het verleden wel een mooi gemiddeld cijfer hebben behaald voor alle instellingsexamens samen, maar een laag cijfer voor het centraal examen waardoor je uiteindelijk een onvoldoende stond. Het omgekeerde kan natuurlijk ook. In zo’n geval kan je ook een aanvraag indienen bij de examencommissie om een vrijstelling te krijgen voor het gedeelte dat je al goed had afgesloten. Hierbij gelden verder dezelfde regels als hierboven beschreven.
Er kan zelfs nog verder worden onderverdeeld. Een examen voor de talen bestaat bijvoorbeeld uit veel onderdelen (zoals lezen en luisteren en schrijven en spreken). Voor ieder onderdeel behaal je een resultaat, op basis waarvan je uiteindelijk één eindresultaat krijgt. Als je tijdens een mbo-, havo- of vwo-opleiding zo’n onderdeel op het vereiste niveau hebt afgerond, kan je hiervoor vrijstelling aanvragen. Als de examencommissie de vrijstelling voor een onderdeel toekent, wordt het cijfer dat je daarvoor in het verleden hebt behaald samen met de nieuwe resultaten voor de andere onderdelen gebruikt voor het berekenen van je nieuwe eindresultaat.
Als je eerder een mbo-opleiding hebt gedaan, kan je wat gemakkelijker een resultaat per onderdeel aantonen. Als je havo of vwo hebt gedaan, zal je ervoor moeten zorgen dat je naast je definitieve cijferlijst ook iets hebt waarop te zien is wat je bijvoorbeeld voor een schoolexamen spreken hebt behaald.
Vmbo naar mbo:
Kom je van het vmbo en heb je daar examen gedaan op niveau 2F, dan kan je geen vrijstelling krijgen. Je hebt een zogenaamde onderhoudsplicht, dus je moet altijd ook een mbo-examen maken.
Instellingsexamens:
De vrijstelling voor instellingsexamens ligt iets ingewikkelder. De school bepaalt namelijk zelf of de stof die getoetst is tijdens het instellingsexamen nog voldoet aan wat studenten over dat vak moeten weten. In het Onderwijs- en ExamenReglement (OER) zou moeten staan wat de regels zijn over vrijstellingen voor instellingsexamens en hoe je een vrijstelling aanvraagt bij de examencommissie.
Centraal examen
Er is geen wet- of regelgeving meer die bepaalt hoelang een resultaat geldig is. Heb je je examen voor 2010 gemaakt (dat wil zeggen, vóór de invoering van de referentieniveaus), dan krijg je geen vrijstelling. Het is wel mogelijk dat jouw school zelf beleid heeft opgesteld over hoelang je cijfer geldig is, wat zij dan bijvoorbeeld opnemen in het Onderwijs- en ExamenReglement (OER). Verder is het aan een examencommissie om hierover te besluiten. Mail dus altijd de examencommissie! Niett geschoten is altijd mis.
Voorbeeld:
Stel dat jij vier jaar geleden een klein zesje hebt gehaald voor Nederlandse taal op 2F en daarna vier jaar in je eentje in Spanje hebt gewoond, dan kan het best zijn dat de examencommissie het beter vindt om jou geen vrijstelling te geven zodat je weer aan je Nederlands kunt werken tijdens de opleiding. Als je vier jaar geleden een klein zesje hebt gehaald voor Engels op A2/B1 en daarna vier jaar in Londen hebt gewoond, is de situatie natuurlijk weer heel anders.
Instellingsexamen
De geldigheid van instellingsexamens ligt iets ingewikkelder. De school bepaalt namelijk zelf of de stof die getoetst is tijdens het instellingsexamen nog voldoet aan wat studenten over dat vak moeten weten. In het Onderwijs- en ExamenReglement (OER) staan de regels over vrijstellingen voor instellingsexamens.
Let op! Dit kan alleen als je bijvoorbeeld nog enkele toetsen moet inhalen of herkansen.
Je kunt je in overleg met de school laten inschrijven als extraneus (ook wel examenkandidaat genoemd). Dit betekent dat je ingeschreven staat op de school maar dat je geen schoolgeld hoeft te betalen. Dit geldt alleen aan het begin of aan het einde van een schooljaar. Je mag dan geen lessen volgen, maar je alleen inschrijven voor de toetsen die je nog moet maken. Als extraneus moet je wel betalen voor de toetsen die je maakt.
Er zijn geen regels over een maximum aantal toetsen of examens dat je op één dag mag maken.
Als je je examen hebt gemist, kun je misschien nog een extra kans krijgen. Je hebt in het mbo recht op minimaal twee kansen om centrale examens te halen te halen. Je school mag meer kansen aanbieden. Hoeveel kansen je krijgt, kun je navragen bij je school of terugvinden in je het Onderwijs- en ExamenReglement (OER).
Heb jij een van de kansen gemist door overmacht (bijvoorbeeld ziekte)? Dan kun je bij de examencommissie een nieuwe kans aanvragen. Zij zullen bepalen of jij hier ook daadwerkelijk recht op hebt.
Als student heb je recht op de eerste herkansing voor de centrale examens binnen de studietijd die ervoor staat om jouw opleiding te halen. Dat betekent dat je geen studievertraging op mag lopen omdat jij de eerste herkansing nog niet hebt gehad. De school moet deze eerste herkansing inplannen voor de datum dat jij afstudeert.